Door: Carin Hereijgers (Logia-deelnemer Nijmegen) en Jan Atze Nicolaï (beiden lid van Denktank Basisinkomen, Groen Links)
We zijn op zoek naar een uitweg uit de vele crises die er momenteel zijn. Eentje die veilig en eerlijk is en de mensen zekerheid en perspectief geeft. Een oplossing die niet te veel belooft, maar toch haalbaar is.
Het recept ligt binnen handbereik, is doorgerekend door het CPB en past bij de aanbevelingen voor het oplossen van de toeslagenschande. Het zorgt ook voor een structureel betere relatie tussen burgers, bedrijven en overheid naar de 21e eeuw toe en is als zodanig al bewezen in andere landen. Een boost voor de werkelijke economie en emancipatie van werkenden.
Nederland is er klaar voor
In dit op polderen gerichte land gaan zaken altijd wat langzamer, maar daardoor misschien ook zorgvuldiger. Het plan basisinkomen is goed doordacht en heeft een draagvlak van voorstanders in het hele land. De gevestigde partijen denken erover na en vijf partijen hebben het opgenomen in hun verkiezingsprogramma. Acht van de nieuwe partijen deden dat ook. Het luistert naar de naar basisinkomen of helikoptergeld. Maar in het debat vinden we het omfloerst ook vaak terug als burgerdividend of negatieve inkomstenbelasting.
In dit land spreken we graag calvinistisch over hard werkende mensen en partijen en omroepen die hen bedienen. Al enige tijd weten we dat hard willen werken geen garantie meer biedt om zelfstandig je hoofd boven water te kunnen houden. Bijvoorbeeld, wanneer je een flexcontract hebt. Of wanneer je onverhoopt ernstig ziek wordt en jouw MKB-baas met jou in zijn maag komt te zitten. Als je voor je werk je kinderen op de opvang wilt doen.
Steeds breder gedragen
In deze crisis wordt wereldwijd het idee van het basisinkomen steeds verder uitgerold. De VN en het IMF zien het als een belangrijke, snelle en haalbare manier om landen de coronacrisis door te laten komen. De ECB is door vijf fracties van het Europarlement benaderd om na te gaan denken over helikoptergeld direct voor de burgers van Europa zelf.
Durft Nederland ook met deze stroom mee te denken? De deal van VNO-NCW en de FNV van vorig jaar werkt vooralsnog alleen voor mensen die in beeld zijn bij die organisaties. Dat is tegenwoordig niet meer heel werkend Nederland. De lobby voor de mensen, die buiten de boot van de regelingen vallen, kost al een jaar lang vooral energie en levert steeds een ingewikkeld resultaat op. Verschillen en voorwaarden leiden niet alleen tot uitsluiting van gelden, maar ook tot een akelig gevoel van uitsluiting van waardigheid en perspectief. Bovendien kan het eenieder zomaar overkomen. Er moeten dus nog stappen genomen worden.
Nieuwe kansen na de verkiezingen?
Op deze grondvesten van onrust en onzekerheid, gaan we over een week de verkiezingen in. Onlangs vlogen de straatstenen nog door de lucht, maar ook voor de coronacrisis werd het Malieveld al meermaals gevuld vanwege onvrede onder brede groepen. Als partijen werkelijk hechten aan het herstel van vertrouwen, verbinding en solidariteit kan een crisisinkomen voor iedereen als opstap naar een basisinkomen het enige juiste verbindende antwoord zijn dat ook nog eens kan rekenen op een brede politieke steun.
GroenLinks heeft het basisinkomen als zodanig al in het programma staan. D66 en ChristenUnie noemen het negatieve inkomstenbelasting. PvdA en PvdD willen respectievelijk lokale en grootschalige experimenten invoeren. Andere partijen komen er dicht in de buurt. De VVD wil nadrukkelijk af van het toeslagenstelsel. En het CDA zoekt naar een nieuw sociaal contract.
Het CPB berekende dat basisinkomen voor 60% (!) minder armoede zorgt in Nederland. Het MKB kan opbloeien door lagere loonkosten voor haar personeel. En burgers zelf krijgen eindelijk meer perspectief, vrijheid en zekere koopkracht in hun leven. Een eerlijk, goed onderbouwd en begrijpelijk verhaal… ook nu tijdens verkiezingstijd.
Basisinkomen, het kan. Zelfs in Nederland. Wellicht al snel 17 maart!